Jiddu Krishnamurti

Jiddu Krishnamurti (1895-1986), indyjski filozof
Jiddu Krishnamurti urodził się 12 maja 1895 roku, w Indiach zachodnich, w tradycjonalistycznej rodzinie bramińskiej, jako ósme dziecko. Zgodnie z hinduistycznym zwyczajem, jako ósme dziecko, otrzymał imię "Krishna".

W młodości umarło kilkoro jego rodzeństwa oraz matka, co było największą tragedią dla rodziny. Wkrótce potem młody Kryszna ujawnił po raz pierwszy swoje zdolności parapsychologiczne zobaczył ducha swojej matki, kroczącej po jej domu.
Kilka lat później (gdy Kriszna był już nastolatkiem) jego rodzina przeprowadziła się do miejscowości Adyar, jego ojciec zaczął pracować w Towarzystwie Teozoficznym. Tam jeden z członków owego towarzystwa, jasnowidz Charles Leadbeater zaobserwował u Kryszny i jego brata Nitji niezwykle duchowe aury (aura Kriszny była jednak bardziej duchowa). Potencjał duchowy chłopców zrobił wrażenie na Leadbeaterze oraz Annie Besant. Dostali się wówczas pod opiekę Leadbeatera, który wprowadzał ich w życie duchowe i ezoteryczne. W Towarzystwie Teozoficznym coraz bardziej rozpowszechniać się zaczął pogląd, że Krishnamurti jest wcieleniem Boga, które zgodnie z przepowiednią H.P. Bławatskiej miał przybyć na XX wieku. Annie Besant i Charles Leadbeater rozpowszechnili ten pogląd w Towarzystwie Teozoficznym na całym świecie, co spowodowało kilkuletnią fascynację Krishnamurtim jakoby był zapowiedzianym Mesjaszem. Jednak ten z determinacją zaprzeczał byciu Mesjaszem co spowodowało, że owa fascynacja opadła.

Jako dorosły, Krishnamurti wyjeżdżał do Europy i USA, głosząc stworzony przez siebie specyficzny system filozoficzny, charakteryzujący się m.in. odrzuceniem wszelkich guru, religii mesjanistycznych i religii zorganizowanej. Sam odrzucił status guru, który inni chcieli mu narzucić. Chociaż przyciągał rzesze słuchaczy, nie chciał mieć uczniów i zawsze przemawiał jak indywiduum do innego indywiduum. We wczesnych latach sześćdziesiątych nawiązał znajomość z fizykiem Davidem Bohmem, którego filozoficzne i naukowe zainteresowania, dotyczące esencji świata fizycznego oraz psychologicznego stanu ludzkości były zgodne z zagadnieniami nurtującymi Krishnamurtiego.

Krishnamurti podkreślał potrzebę poznania samego siebie i zrozumienia restrykcyjnych i dzielących wpływów religijnych oraz nacjonalistycznych uwarunkowań człowieka. Uważał, że fundamentalne zmiany w społeczeństwie mogą być wprowadzone tylko poprzez transformację świadomości poszczególnych jednostek.

Obecnie działa kilka szkół pod patronatem Krishnamurtiego, opartych na zasadzie holistycznego nauczania. Oprócz nauki regularnych przedmiotów, uczniowie zapoznawani są tam również z jego filozofią.

Krishnamurti zmarł 17 lutego 1986 w Ojai (Kalifornii)

Sedno jego filozofii brzmi: "Prawda to kraina bez dróg. Żadna organizacja, żadna religia, żaden nauczyciel nie mogą do niej doprowadzić. Ludzie patrzą na świat przez pryzmat swoich myśli i swojej przeszłości. Tym samym jesteśmy niewolnikami myśli i czasu. Myśl jest zawsze ograniczona i nigdy nie odpowiada całkowicie rzeczywistości, prowadzi więc do cierpienia. Świadomość uczy odróżniania tego, co rzeczywiście jest, od tego co na ten temat myślimy i w konsekwencji do prawdziwej wewnętrznej wolności. Wszelkie autorytety, religie, ideologie powodują jedynie budowanie kolejnych fałszywych konstrukcji myślowych. Tylko świadomość i obserwacja pozwalają dostrzec ich iluzję."

Człowiek stworzył koncepcję Boga, ponieważ jest mu potrzebna do ucieczki przed rutyną dnia codziennego, przed śmiercią. Wiara w Boga, Zbawiciela, Mistrza wymaga podążania określoną ścieżką, na końcu której powinna znajdować się ostateczna rzeczywistość. Religijny umysł natomiast nie ma nic wspólnego z wiarą w konkretną religię. Jest wolny w sensie psychologicznym od kultury i społeczeństwa i wszelkiej formy wierzeń religijnych.

Krishnamurti odrzuca pojęcie medytacji jako techniki mającej doprowadzić nas do oświecenia, wyciszyć umysł. Według niego jest to kolejna forma ucieczki od naszych wewnętrznych konfliktów. Ciało i umysł zostają wtłoczone w sztywny schemat, przez co stają się coraz bardziej udręczone. Medytacji nie można się nauczyć od żadnych nauczycieli i autorytetów. Oznacza ona kompletną uważność w codziennym życiu. Medytujący umysł jest spokojny, ponieważ jest wolny od myśli, dzięki czemu zyskuje ogromną energię.

Krishnamurti neguje ideę ewolucji w sensie psychologicznym. Uważa za zasadniczy błąd ludzkości przełożenie ewolucji biologicznej na grunt psychiki. Powoduje to ciągłe niezadowolenie jednostki z tego kim jest. Pragnie się ona zmienić, aby osiągnąć ideał mądrości, dobroci, czy miłości. Według Krishnamurtiego zło nie jest przeciwieństwem dobra, tak jak miłość nie jest przeciwieństwem nienawiści. Dobro, miłość, świętość oznaczają odrębne jakości, których nie da się osiągnąć poprzez dobre uczynki, pracę nad sobą czy inne wysiłki. Pierwszy krok jest ostatnim krokiem, jak mówi Krishnamurti. Rewolucja w człowieku może nastąpić wówczas, gdy odrzuci on wszelkie autorytety, ideały i pragnienia stania się kimś.

Wybrane książki:

- "Księga życia"

- "Dziennik"

- "Jedyna rewolucja"

- "Pierwsza i ostatnia wolność"

- "Rozmowy z samym sobą"

- "Ty jesteś światem"

- "Ty i autorytety"

- "Wolność od znanego"

- "Uwagi o życiu"

Marek Błachowski